In het geval van lymfoedeem is er sprake van een abnormale ophoping van weefselvocht in het lymfesysteem. Het lymfesysteem is een wijd vertakt netwerk van lymfevaten en lymfeklieren en ligt parallel aan de bloedvaten verdeeld over het hele lichaam en filtert ongeveer 10 % van het bloed. Het lymfesysteem is onderdeel van het afweersysteem. Als er sprake is van een onderbreking (b.v. door een beschadiging of operatie), een slechte functie, een slecht aangelegd lymfsysteem of teveel lymfevocht, dan kan er een ophoping van lymfevocht in de rest van het systeem ontstaan.

Er zijn twee verschillende typen: primair lymfoedeem of secundair lymfoedeem. Primair lymfoedeem is een in aanleg niet goed aangelegd of niet goed werkend lymfsysteem. Soms gebeurt dit al op baby/kinderleeftijd. Dit kan duiden op een erfelijke aanleg. Meestal echter ontstaat het lymfoedeem in de leeftijd tussen 15 en 35 jaar. Het wordt dan ‘lymfoedeem precox’ genoemd. Dit gebeurt meestal in de benen en soms ook in de armen. Soms is er sprake van een erfelijke aanleg voor primair lymfoedeem, waardoor in sommige families meerdere mensen last kunnen hebben van lymfoedeem. In de eerste jaren wordt de zwelling vaak niet als lymfoedeem herkend, omdat deze dan nog wisselend aanwezig is. Toch is hier dan al wel sprake van beginnend lymfoedeem, waarbij een behandeling wenselijk is. Zonder behandeling verdwijnt de zwelling na enige jaren niet meer en is het oedeem permanent aanwezig.

Secundair lymfoedeem is een verworven aandoening, dat wil zeggen dat het lymfsysteem intakt was, maar er daarna beschadiging heeft plaatsgevonden. Aan de armen kan dit bijvoorbeeld gebeuren na verwijdering van okselklieren bij borstkanker of een melanoom (kwaadaardige moedervlek). Lymfoedeem aan de benen kan onder andere ontstaan na een operatie waarbij de lymfeklieren in de lies of buik zijn verwijderd, of na bestraling in die delen van het lichaam. Lymfoedeem in de benen kan ook veroorzaakt worden door trombose in een van de diepe aderen van het been, door langdurig bestaande spataderen of infecties (wondroos). Ook na een ongeval of grote operatie kan lymfoedeem ontstaan. Secundair lymfoedeem komt vaker voor dan primair lymfoedeem.